Επιχείρηση εγκαρδίωσης της ανθρωπότητας

Τα μηνύματα έρχονται από παντού, χρόνια τώρα. Το σώμα της ανθρωπότητας κινδυνεύει. Η κατάσταση διαρκώς επιδεινώνεται. Καμιά φαρμακευτική αγωγή δεν αποδίδει. Οι κατασκευαστές της ανθρωπότητας, σχεδόν ομόφωνα, το έχουν πάρει απόφαση πλέον ότι το πρόβλημα είναι συστημικό.

Έχουμε τις αντιρρήσεις μας αναφορικά με την έννοια της «ανθρωπότητας» και το τι αυτή συνιστά. Ωστόσο, η έννοια είναι τόσο πολύ εγκατεστημένη στο λόγο και τη σκέψη ώστε αναπόφευκτα διερευνούμε την ανατομία και τη λειτουργία της, παρακολουθώντας τα επιστημονικά (και επιστημονίζοντα) πορίσματα (και προτάγματα) για αυτήν.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι τα τελευταία περίπου τριάντα έτη -με πλέον συστηματοποιημένο τρόπο κατά την τελευταία τριετία- η ανθρωπότητα υποβάλλεται σε τεστ κοπώσεως. Όταν, βέβαια, αναφερόμαστε σε τεστ κοπώσεως, εννοούμε τεστ αντοχής της καρδιάς. Κι εδώ τίθεται το θεμελιώδες ερώτημα: Ποια αντοχή του σώματος της ανθρωπότητας διερευνάται, όταν αυτό δεν έχει καρδιά, ούτε μία, ούτε συστοιχία πολλών; Η αλληλεγγύη, ελληνιστί φιλότιμο, είναι μια έννοια που θα λέγαμε ότι δικαίως έχει συσχετιστεί με την καρδιά, και έχει επικρατήσει να συμβολίζεται με το κόκκινο χρώμα (λ.χ. αιμοδοσία). Τώρα είναι άλλο ζήτημα -ή μπορεί και να μην είναι- το γεγονός ότι αυτή την σύμπτωση την εκμεταλλεύονται περισσότερο οι κόκκινες δημοκρατικές ιδεολογίες.

Στην έμπρακτη μορφή της, η αλληλεγγύη είναι η άδολη και αφιλοκερδής προσφορά από τον άνθρωπο στον συνάνθρωπο, και προϋποθέτει την εγγύτητα των σωμάτων που φέρουν καρδιές, οι οποίες εκδηλώνονται συναισθηματικά προσωποποιημένες. Ποια εγγύτητα, ποια προσωποποίηση, ποια καρδιά περιέχεται στην κατασκευή της «ανθρωπότητας», ως έννοια και ως σώμα; Κατά συνέπεια, πώς μπορεί να εκδηλωθεί η αλληλεγγύη σε επίπεδο ανθρωπότητας; Αυτό ήταν ένα ζήτημα που, πρωτίστως, απασχόλησε τις κορπορατίβες, και το οποίο ανέλαβε να επιλύσει η επιστήμη του Marketing. Η ανάγκη των εταιρειών να εμφυσήσουν στους πελάτες-καταναλωτές τους το αίσθημα του «ανήκειν», το αίσθημα ότι μοιράζονται κοινές αξίες και μπορούν να αναγνωρίζονται μεταξύ τους ως ομόαιμοι και ομότροποι, επέφερε την κατασκευή μιας επιφάσεως αλληλεγγύης, μιας δήθεν υπερατομικής και υπερκοινοτικής αλληλεγγύης, διαχειριστής και ερμηνευτής της οποίας είναι η κορπορατική δομή.

Και βέβαια, κορπορατική δομή σήμερα δεν είναι μόνο οι εταιρείες και οι όμιλοι εταιρειών, αλλά και τα ίδια τα κράτη, όπως και οι δομές-οργανισμοί που αυτά συστήνουν μεταξύ τους. Έτσι, μπορεί κανείς να βρει εγγεγραμμένη την αλληλεγγύη τόσο στον καταστατικό χάρτη μιας εταιρείας όσο και στον καταστατικό χάρτη ενός κράτους. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για θεσμοποίηση και κανονιστικοποίηση των ζητημάτων της καρδιάς. Με αυτά και με άλλα, φτάσαμε να επικαλούμαστε την αλληλεγγύη ως «πανανθρώπινη αξία» δυνάμενη να υλοποιηθεί εμπράκτως στο επίπεδο ολόκληρης της ανθρωπότητας, κάθε φορά που θα πατιέται το κουμπί «play solidarity» στο πλανητικό κασετόφωνο της «πανανθρώπινης» κορπορατίβας.

Όλα αυτά είναι, ως ένα βαθμό, χρήσιμα σε κάθε διακυβέρνηση που υλοποιείται με λαϊκιστικούς όρους, κάτι το οποίο είναι βέβαια ο κανόνας στις μαζικές δημοκρατίες, όπως ορθά το επεσήμανε και ο αείμνηστος Παναγιώτης Κονδύλης (βλ. Η παρακμή του αστικού πολιτισμού – σελ. 240, 241, 242). Η κατάσταση ωστόσο καθίσταται εξόχως προβληματική -και συχνά ξεπερνάει τα όρια του γελοίου- όταν, επ’ αφορμή συγκεκριμένων γεγονότων, πλανητικές φιγούρες με θεσμικό καπέλο αιτούνται ή προστάζουν την αλληλεγγύη στην ανθρωπότητα.

Το πρόβλημα όμως της καρδιάς, ή για την ακρίβεια της έλλειψης της καρδιάς στο σώμα της ανθρωπότητας, δεν λύνεται με προσταγές και διατάγματα. Το Marketing αυτή τη φορά δεν μπορεί να δώσει λύση. Και η όποια προσδοκία πλέον αναζητείται στους κόλπους της αλχημιστικής-ιπποκρατικής επιστήμης και στα «θαύματα» της τεχνολογίας: «Επιχείρηση εγκαρδίωσης της ανθρωπότητας». Αυτή φαίνεται να είναι η άμεση, εξαναγκασμένη προοπτική, σε ακολουθία της σωματοποίησης-κορπορατοποίησης του συλλογικού υποκειμένου της ανθρωπότητας· γραμμική επωδός, νομοτελειακή συνθήκη. Το εγχείρημα είναι όχι απλά παράλογο, αλλά εξωφρενικό.

Πολιτική, επιστήμη, θεολογία, σε έναν ενοποιημένο παροξυσμό, εισάγουν εσπευσμένα το σώμα της ανθρωπότητας στο χειρουργείο προκειμένου να του εγκαταστήσουν μια ενιαία καρδιά. Δεν είναι αλληγορία αυτό που αναφέρουμε εδώ, και μπορεί να το κατανοήσει κανείς εύκολα αν αναλογιστεί ότι αυτό εδώ έπεται της εγκατάστασης ενιαίου νου στο σώμα της ανθρωπότητας (βλέπε πανανθρώπινη τεχνητή νοημοσύνη). Με κορπορατικούς όρους, καθώς έτσι πορευόμαστε, πλησιάζουμε την ώρα του κεφαλαίου Ταυ (Τ), του μεγάλου Ισολογισμού, και είναι ορατός ο κίνδυνος αυτός ο ισολογισμός να μην μπορεί να γίνει χωρίς την καρδιά. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, μιαν επίφαση καρδιάς, πολύ μεγάλης καρδιάς, όσο κι αν αυτό ακούγεται επιστημονικά ανόητο και θεολογικά υβριστικό.

Κανένας αλληλέγγυος, εταιρικός ή μη, δεν έχει και δεν μπορεί να προσφέρει τόσο μεγάλη καρδιά σε μια τόσο μεγάλη σωματοκατασκευή. Υπάρχει άραγε καρδιά που μπορεί να σηκώσει το σώμα της ανθρωπότητας; Κάποιοι επιστήμονες λοξοκοιτούν την εικόνα του Χριστού κάτω από το payroll. Κάποιοι, ανώτεροι πολιτικοί στην πλανητική ιεραρχία, καταφεύγουν στα Ταρώ, αναζητώντας εμμονικά μια μεταφυσική θεμελίωση του εγχειρήματος ή έστω κάποια δικαιολογία για να αλαφρώσουν την πίεση που απεικονίστηκε στο τελευταίο τους ατομικό τεστ κοπώσεως.

Ο Κρεμασμένος! Ο Κρεμασμένος, όμως, ξέρει ότι έχει μια μικρή ατομική καρδιά, πολύ πληθωρική, αλλά μία μόνο. Η ανθρωπότητα στο πρόσωπό του βλέπει έναν προδότη. Η καταφυγή στους ποιητές με σκοπό την αναζήτηση επαρκούς μοσχεύματος έχει εξ αρχής αποκλειστεί από το επιτελείο. Ο ποιητής είναι, εξ ορισμού, προδότης της ανθρωπότητας. Για τους μη εξοικειωμένους με τη μεγάλη ποίηση, ύστερους ανθρωπιστές, διανθρωπιστές τε και μετανθρωπιστές, σημειώνουμε ότι ο ποιητής προκειμένου να σώσει την καρδιά, εγκαταλείπει το σώμα…

Λαβύρινθος – 24.09.2022

Για την εικονογράφηση χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία εικόνων των Adrien King & Luis Melendez (Unsplash)